Wprowadzanie zmian w bieganiu i w życiu jest trudniejsze niż się wydaje
Opublikowane w wt., 12/08/2014 - 09:40
Podczas wykładu, który odbył się kilka dni temu w Amerykańskim Towarzystwie Psychologicznym, Wendy Wood wyjaśniła, dlaczego wiele naszych postanowień nie ma szansy na realizację i pozostaje w sferze życzeń. Dzieje się tak dlatego, że przez 40% czasu nie jesteśmy świadomi tego, co robimy. Rządzą nami nawyki, które wcale nie łatwo jest zmienić.
Nawyki pojawiają się w procesie nauki. Uczymy się zachowań, które pozwalają nam osiągać cele. Uważane za skuteczne, są przez nas często powtarzane w określonym kontekście, np. codziennie rano pijemy kawę. Po pewnym czasie te powtarzane czynności zapisują się w jądrze podstawowym mózgu i stają się automatem. To, czy przynoszą nam jeszcze korzyści i pomagają osiągać cele, nie ma już wtedy żadnego znaczenia. Stają się z nami związane trwale i nie wystarczy tylko chcieć, żeby sobie z nimi poradzić.
Łatwo możemy podjąć decyzję, że będziemy wstawać rano i biegać przed pracą, ale gdy w grę wchodzą nawyki, na decyzji się skończy. Nasze chęci, decyzje, postanowienia i intencje znajdują się w zupełnie innej części mózgu, niż nawyki. Badania nad skutecznością programu „Take5”, który przekonywał Amerykanów do zwiększenia liczby owoców i warzyw codziennej diecie, wykazały, że z 35% respondentów gotowych włączyć je do swojego jadłospisu, jedynie 11% zdołało to zrobić. Program zmienił intencje i przekonania, ale nie nawyki. One często stoją w sprzeczności z naszymi intencjami.
Chociaż to, co automatyczne jest jednocześnie bardzo trwałe, zmiana jest możliwa. Muszą jednak nastąpić trzy czynniki. Najpierw trzeba się pozbyć tego, co uruchamia w nas nawykowe działanie. Najłatwiej przychodzi to osobom, które zmieniają pracę lub miejsce zamieszkania. Przeprowadzka jednak nie zdarza się zbyt często, trzeba więc wprowadzić małe zmiany w otoczeniu np. zmienić godzinę robienia zakupów, sposób powrotu z pracy, miejsce przechowywania jedzenia. Kluczem do sukcesu jest powtarzalność. Nową czynność trzeba systematycznie powtarzać. Osławione 21 dni, potrzebne do wypracowania nowego wzoru zachowań, zdaniem wykładowczyni nie działa.
Nowe nawyki powstają w dowolnym okresie pomiędzy 15-254 dniami i nie jest to sztywna granica. Powtarzając nową czynność np. poranne bieganie, trzeba ją powiązać z jakimś kontekstem. Nawyki bowiem, mają coś, co je wywołuje. Dlatego właśnie na kawie z przyjaciółmi odruchowo jemy ciastka. Spotkanie z przyjaciółmi w tym przypadku działa jak spust i uruchamia picie kawy. Taka czynność początkowa pomaga wywołać tę przez nas oczekiwaną.
IB
