Odnowa po sezonie ? sauna

Listopad to dla biegaczy czas, który powinien służyć roztrenowaniu. Okres, w którym należy odpocząć od klasycznych treningów, a zaoszczędzony czas poświęcić na regenerację, odnowę korzystając np. z sauny. Niejeden z nas chętniej korzysta wówczas z sauny. No właśnie, a co o niej wiemy?

Szczególny wzrost w popularności sauny wśród  sportowców, który trwa do dnia dzisiejszego nastąpił, gdy fińscy sportowcy korzystali z zainstalowanej przez siebie sauny podczas Igrzysk Olimpijskich  w Berlinie w 1936, odnosząc sukcesy sportowe.

Współcześnie kąpiel w suchej saunie jest swoistym połączeniem zabiegu przegrzewania ciała przy zastosowania gorącego, suchego powietrza z okresowym, krótkim oddziaływaniem dużej wilgotności i powietrza o dużej ujemnej jonizacji, a następnie zabiegiem ochładzania ciała za pomocą kąpieli powietrznej oraz zimnej kąpieli wodnej.

Kąpiel w saunie składa się z 2 części powtarzanych cyklicznie 2-3 razy:
1. kąpiel w suchym, gorącym powietrzu w kabinie sauny
2. zimna kąpiel powietrzna i wodna (zimne zmywanie, polewanie,
zimny natrysk lub zimna kąpiel zanurzeniowa)

Optymalny dla organizmu człowieka czas przebywania w kabinie to 8 do 12 minut. Dla osób zaadaptowanych dopuszczalny jest pobyt piętnastominutowy. Jednak głównym czynnikiem regulującym czas jest samopoczucie osoby korzystającej z sauny.

Bardzo ważną częścią kąpieli jest wyjście z kabiny – ochładzanie organizmu. Trwa ono od 8 do 12 minut, a po ostatnim wejściu do kabiny około 20 - 30 minut.

Bez ochładzania po każdym pobycie w saunie cały zabieg nie ma większego sensu, a nawet jest szkodliwy. Przegrzanie ciała powoduje maksymalne rozszerzenie naczyń krwionośnych, natomiast ochłodzenie - w pierwszym momencie zwężenie naczyń krwionośnych, a potem głębokie przekrwienie. Ochładzanie jest najważniejszym czynnikiem leczniczym i profilaktycznym sauny. Jego znaczenie polega na:

1. przerwaniu utraty ciepła,
2. ułatwieniu dopływu krwi do serca,
3. zmniejszeniu częstotliwości skurczów serca,
4. zwiększeniu wysycenia krwi tlenem,
5. spowodowaniu uczucia przyjemnego psychicznego pobudzenia i odświeżenia,
6. poprawie wskaźników sprawności układu oddechowego.

Zatem chłodzenie jest równie ważnym elementem sauny jak przegrzewanie i powinno mieć określony przebieg i wykonanie. Bezpośrednio po wyjściu stosować należy zimne polewanie, zimny natrysk (w kierunku od obwodu do środka ciała) lub zimną kąpiel zanurzeniową. Po kąpieli wodnej nieodzowne jest chłodzenie ciała w powietrzu o temperaturze poniżej 18 oC. Zwiększa to znacznie efektywność schładzania organizmu, ponieważ powierzchnia skóry człowieka to ok. 1,5 m2, a powierzchnia dróg oddechowych to ok. 100 m2. Oddychając należy wydłużać fazę wydechu, co sprawi, że podczas wdechu wniknie do płuc większa objętość chłodnego powietrza. Bez pełnego schłodzenia dróg oddechowych może dojść do rozstrojenia wegetatywnego organizmu. Niewystarczające ochłodzenie ustroju po ostatnim wejściu do sauny może być przyczyną przeziębienia na skutek rozszerzenia naczyń krwionośnych skóry i utrzymywania się pocenia.

Także dopiero podczas ostatniego chłodzenia uzupełnia się płyny ustrojowe – najlepiej sokiem pomidorowym, bananowym, warzywnym, owocowym lub wodą mineralną. Picie dopiero po saunie ma znaczenie dla pełnego usunięcia wody wraz z toksynami i metabolitami z przestrzeni międzykomórkowej do krwi, a następnie do potu. Picie wody podczas pocenia się i podczas przerw pomiędzy wejściami do kabiny nie umożliwia pełnego oczyszczenia komórek, ponieważ wypocona woda jest w nich uzupełniana i tym samym nie ma efektywnego oczyszczania organizmu .

Sauna sama w sobie jest dużym obciążeniem, więc stosuje się ją po wysiłku, a nie przed. Z tego powodu zawodnicy  przed zawodami i intensywnymi treningami nie powinni korzystać z sauny. Natomiast celowe jest poddawanie się temu zabiegowi po intensywnym wysiłku.

Ponieważ pożądane zmiany w organizmie po zastosowaniu sauny utrzymują się około jednego tygodnia, wskazane jest korzystanie z niej raz w tygodniu. Biorąc pod uwagę dzienny rytm biologiczny termoregulacji należy stosować saunę w godzinach popołudniowych.

Wpływ sauny na funkcję organizmu:

1. hartuje i zwiększa odporność organizmu na infekcje,
2. zwiększa podstawową przemianę materii nawet o 40%, co ma związek z pobudzeniem układu współczulnego,
3. pobudza gruczoły dokrewne, szczególnie układ podwzgórzowo-przysadkowo-nadnerczowy,
4. powodując zmniejszenie napięcia mięśniowego poprzez zmniejszenie aktywności motoneuronów gamma i pobudzenie włókien intrafuzalnych, co z kolei obniża aktywność motoneuronów alfa,
5. poprawia elastyczność tkanki włóknistej torebki stawowej i więzadeł stawowych, zwiększa krążenie krwi w torebce stawowej i zmniejsza lepkość mazi stawowej,
6. oczyszcza skórę szczególnie ze złuszczonego naskórka,
7. pobudza gruczoły potowe odpowiedzialne za termoregulacje organizmu,
8. pobudza warstwę rozrodczą naskórka,
9. powoduje wzrost ukrwienia i przemiany materii w mięśniach,
10. zwiększa siłę mięśni,
11. reguluje czynność układu autonomicznego,
12. zmniejsza zawartość kwasu mlekowego we krwi,
13. zwiększa wysycenie krwi tlenem,
14. powoduje psychiczne uczucie przyjemnego pobudzenia i odświeżenia,
15. poprawia wskaźniki sprawności układu oddechowego,
16. zmniejsza napięcie układu nerwowego,
17. zwiększa potrzebę snu i jego głębokość.