Anemia u biegacza: Nie biegnij od razu po suplementy

Anemia znacznie częściej dotyka osób, które prowadzą aktywny tryb życia. Sportowcy, których celem są długie dystanse, biegające kobiety oraz wegetarianie, to grupa szczególnie narażona na pojawienie się tzw. niedokrwistości. Najczęstszymi przyczynami jej powstawania w organizmie są:

• nieodpowiednia podaż żelaza wraz ze spożywanym jedzeniem,
• jego utrudnione wchłanianie w przewodzie pokarmowym,
• krwotoki w przewodzie pokarmowym.

Niestety, biegacze z racji na charakter swojej pasji objęci są dodatkowymi czynnikami ryzyka. Utrata żelaza wraz z potem, niszczenie czerwonych krwinek (nośników żelaza w organizmie) w zjawisku zwanym footstrike, obniżenie stężenia hemoglobiny na początku intensywnego treningu oraz nieodpowiednia ilość białka w diecie w początkowych fazach treningu to kolejne składowe, mogące powodować rozwój anemii sportowca.

Należy mieć świadomość, że rozwój anemii w organizmie biegacza to utrudnienie w dążeniu do osiągnięcia wyznaczonego celu. Obniżenie wydolności i wydajności sportowca, zaburzenie funkcjonowania układu odpornościowego, a przede wszystkim redukcja ilości dostarczanego tlenu do tkanek to tylko kilka efektów ubocznych takiego stanu.

Po odebraniu niepokojących wyników badań nie warto biec od razu po suplementy. Anemia jest sygnałem ostrzegawczym. Warto wykluczyć możliwość pojawienia się chorób, których oznaką jest obniżona ilość erytrocytów (np. wrzody, celiakia, krwawienie w przewodzie pokarmowym). Przyjmowanie suplementów z żelazem bez konsultacji ze specjalistą może utrudnić diagnostykę naprawdę groźnych chorób na początku ich istnienia. Po wykluczeniu innych, pozasportowych przyczyn rozwoju anemii, warto skupić się na modyfikacji dotychczasowego jadłospisu, np.:

• częstsze spożywanie czerwonego mięsa, ciemnej wieprzowiny bez tłuszczu,
• włączenie do diety produktów, które są sztucznie wzbogacone  pierwiastkami, w tym żelazem,
• łączenie produktów bogatych w witaminę C i żelazo, np. lemoniady ze świeżo wyciśniętej cytryny i kotletów sojowych,
• unikaniu substancji, które ograniczają wchłanianie żelaza – taniny z czarnej herbaty i polifenole z kawy,
• w miarę możliwości spożywanie większej ilości hemowych źródeł żelaza (mięso i produkty zwierzęce) w stosunku do niehemowych (warzywa strączkowe, owoce, produkty z pełnych ziaren). W przypadku wegan i wegetarian szczególną uwagę należy przyłożyć do różnorodności takich produktów.

Jeżeli biegacz zdaje sobie sprawę, że nie będzie w stanie zaspokoić potrzeb swojego organizmu, wskazane jest zastosowanie suplementów.

Od anemii spowodowanej niedoborem żelaza należy odróżnić tzw. anemię sportową. Choć i ona wiąże się z niskim stężeniem hemoglobiny, nie jest spowodowana niedoborem żelaza i nie powinna być powodem do zmartwień. Anemia sportowa to zjawisko pojawiające się w wyniku regularnych treningów tlenowych – powodują one wzrost objętości plazmy krwi. Większa ilość plazmy to krew bardziej rozrzedzona – stąd w wynikach badań krwi pojawia się obniżona wartość hematokrytu (stosunku objętości czerwonych krwinek do całkowitej objętości krwi) oraz obniżone wartości stężenia hemoglobiny i ferrytyny – typowe objawy niedokrwistości. Różnica jest jednak taka, że w przypadku anemii sportowej suplementacja żelazem nic nie da – nieprawidłowy obraz krwi jest jedynie odpowiedzią organizmu na bodźce treningowe i stanowi element adaptacyjny w sportach wydolnościowych, jakim jest bieganie.

Katarzyna Biłous, poradnia dietetyczna DietoVita, MS